Hormoonvrije anticonceptie: deze opties zijn er
Hormonale anticonceptie, zoals de pil of hormoonspiraal, wordt veel gebruikt. Je kunt er je menstruatie mee reguleren of acné tegengaan, wat fijne voordelen zijn. Maar er zijn ook een hoop nadelen of bijwerkingen, zoals stemmingswisselingen, hoofdpijn, gewichtstoename, veranderd libido, risico op borstkanker en hogere kans op trombose. Daarnaast wordt jouw hormoonhuishouding “stopgezet” door de kunstmatige hormonen die je slikt en “fake” je als het ware een cyclus en menstruatie. Wanneer je hormonale anticonceptie gebruikt, verlies je zicht op je eigen cyclus en menstruatie. Zeker wanneer je PCOS hebt, kan het grip geven als je juist wél je eigen cyclus kan bijhouden. Ook om te meten of bepaalde interventies die je doet, effect hebben op de lengte van je cyclus.
Steeds meer vrouwen stoppen met hormonale anticonceptie. Maar welke hormoonvrije alternatieven zijn er? Hieronder geven we je graag een overzicht van de 7 meest betrouwbare vormen van hormoonvrije anticonceptie.
Koperspiraal
Wil je lange periode je anticonceptie geregeld hebben, geef je borstvoeding, of wil je jouw cyclus blijven behouden, dan kan de koperspiraal iets voor jou zijn. De koperspiraal wordt in je baarmoeder geplaatst en voorkomt innesteling in de baarmoeder. De voordelen van de koperspiraal is dat je 5-10 jaar niet meer hoeft te denken aan anticonceptie, je je eigen cyclus kan behouden, en het heeft een zeer hoge betrouwbaarheid van 99%. De nadelen zijn dat het plaatsen niet prettig kan zijn, je meer bloedverlies en pijn hebt tijdens de menstruatie en dat het wordt afgeraden een menstruatiecup te gebruiken omdat de kans groter is dat je deze eruit trekt of zodanig verplaatst dat deze niet meer betrouwbaar is of pijnklachten geeft. Bij bloedarmoede en een van nature heftige menstruatie, wordt de koperspiraal niet aanbevolen.
Condoom
Er zijn mannencondooms en ook vrouwencondooms. Deze zijn goed betrouwbaar mits je ze elke keer als je seks hebt gebruikt, niet alleen in de vruchtbare periode. De betrouwbaarheid is onderzocht bij juist gebruik. Een mannencondoom is ongeveer 95-98% betrouwbaar, en het vrouwencondoom 98%. De voordelen zijn dat je ze overal kunt verkrijgen (of je bestelt ze online als je ze liever anoniem bestelt in plaats van in de winkel koopt) en dat het beschermt tegen soa’s. Een nadeel is dat ze ‘in the heat of the moment’ gebruikt moeten worden wat als vervelend ervaren kan worden.
Cyclus trackers
Vind je het niet erg om verrast te worden door een eventuele zwangerschap en vind je het interessant om meer inzicht te hebben in jouw cyclus omdat je in de toekomst zwanger wil worden? Dan kan een cyclus tracker iets voor jou zijn! Er zijn twee elektronische cyclus trackers in Nederland die werken op basis van je temperatuur, namelijk de Ladycomp en Daysy. Deze apparaten geven op basis van een kleurtje aan of je vruchtbaar bent. Dus of je veilig seks kan hebben, of dat je beter aanvullende anticonceptie kan gebruiken of beter geen seks kan hebben. De nadelen van deze methode is dat je minimaal 3 uur geslapen moet hebben om goed je temperatuur te meten, ook is deze methode duur en de betrouwbaarheid is niet super hoog, ongeveer 93%. Bij een erg onregelmatige of lange cyclus, (korter dan 23 dagen of langer dan 53 dagen) is een cyclus tracker vaak niet meer betrouwbaar.
Pessarium
Wil je liever niet nu zwanger worden maar zou het niet heel erg zijn als het toch gebeurt, dan kan het pessarium wat voor jou zijn. Het Caya pessarium (€40) is gemaakt van medische siliconen en breng je twee uur voordat je seks hebt in en laat je minimaal 6 uur na de seks zitten. Je gebruikt het pessarium in combinatie met een zaaddodende gel, deze breng je na het zetten van het pessarium in je vagina. Het pessarium sluit de baarmoedermond af, waardoor spermacellen de baarmoeder niet kunnen bereiken. Het pessarium is in theorie betrouwbaar (98%), maar is enorm afhankelijk van hoe deze in de praktijk gebruikt wordt, waardoor de betrouwbaarheid daalt naar 84%. De nadelen van het pessarium is dat je allergisch kan reageren op de zaaddodende crème, dat je het pessarium ruim voor de seks moet inbrengen en dat de betrouwbaarheid niet erg hoog is. Als je echt niet zwanger wil worden, is dit voor jou niet de ideale optie. Ook haalt het de spontaniteit van de seks af omdat je het 2 uur van tevoren in moet brengen.
Cervixkapje
Een andere optie in het rijtje van hormoonvrije anticonceptie is een baarmoedermond kapje van het merk FemCap. Deze is ongeveer €90 en is in Nederland moeilijk verkrijgbaar. Het werkt hetzelfde als het pessarium en sluit je baarmoedermond af. Het voordeel van het cervixkapje ten opzichte van het pessarium is dat je het al 40 uur voor de seks kan inbrengen en na de seks laat je hem maximaal 24 uur zitten.
Persona
Digitaal computertje waarmee je je ochtendurine kan checken op 2 verschillende hormonen, dus of je vruchtbaar bent die dag. Je krijgt vervolgens een kleurcode die indiceert of je seks kan hebben. De betrouwbaarheid wordt beïnvloedt door externe invloeden, zoals als je dag/nachtdiensten draait, je op een streng dieet bent, niet op hetzelfde tijdstip de metingen doen. De betrouwbaarheid is 94%. Gebruik je een hormoonpreparaat in de vorm van zalf, crème (bijv bij acné) of medicatie met hormonen, dan wordt het gebruik afgeraden. Bij een erg onregelmatige of lange cyclus, (korter dan 23 dagen of langer dan 53 dagen) is de Persona niet meer betrouwbaar.
Sterilisatie
Weet je zeker dat je geen kinderen (meer) wil? Dan kan sterilisatie een optie zijn. Het is een zeer betrouwbare, maar ook definitieve vorm van anticonceptie. De eileiders worden namelijk definitief afgesloten. Heb je een vaste mannelijke partner? Dan kan hij zich natuurlijk ook laten steriliseren. Deze ingreep is iets minder heftig dan bij de vrouw. Bespreek dit met je partner.
Keuze maken in hormoonvrije anticonceptie
Er is niet 1 “beste” manier van hormoonvrije anticonceptie, dit hangt van jou als persoon af. Om een keuze te maken kun je daarom het beste zelf, of in gesprek met jouw zorgverlener, afwegen wat bij jou past. Of probeer de anticonceptie keuzehulp eens uit. Wil je bijvoorbeeld zo min mogelijk met anticonceptie bezig zijn? Vind je het niet erg om toch zwanger te raken? Of wil je wel elke dag metingen uitvoeren? Breng zo in kaart wat bij jou als persoon en je leefstijl past.
Bronnen
De Verlosmoeder: 5 hormoonvrije anticonceptie (youtube)
